Wat is een écht inclusieve speelplek en hoe creëer je die? Volgens Caroline van Rijckevorsel, onderzoeker aan de Jönköping Universiteit, zijn we eindelijk op een punt gekomen waarop inclusiviteit méér betekent dan simpelweg obstakels wegnemen.
“Vroeger dachten we dat zodra er bijvoorbeeld een rolstoelhelling was naar een toren, de speelplek inclusief was. Maar als er bovenaan niets te doen is, heeft die helling weinig zin,” zegt Van Rijckevorsel, die momenteel promoveert op hulpmiddelentechnologie en haar masteronderzoek deed naar inclusieve speelplekken.
Volgens moderne inzichten is toegankelijkheid slechts één onderdeel van inclusiviteit. Waar toegankelijkheid vooral structureel is, zorgen dat de weg vrij is en hulpmiddelen aanwezig zijn, draait inclusiviteit om cultuur en gevoel: om het creëren van een omgeving waarin iedereen zich welkom voelt en kan deelnemen.
“Inclusiviteit gaat over erbij horen,” vat Van Rijckevorsel samen.
Prime speeltoestellen bevorderen gelijk speelplezier
Van Rijckevorsel werkte samen met Lappset aan de ontwikkeling van de nieuwe Prime collectie. Prime is de eerste productlijn van Lappset met inclusiviteitsscores, die inzicht geven in de mate van toegankelijkheid en inclusiviteit van elk toestel. De scores houden rekening met uiteenlopende factoren zoals mobiliteit, zicht, gehoor, spraak, cognitieve vermogens en motorische coördinatie.
“We hadden een geweldig team en prototypes direct beschikbaar om mee te experimenteren,” vertelt ze over haar zes weken durende stageperiode.
Het thema inclusiviteit is voor haar persoonlijk: haar jongere broer had ernstige scoliose en moest een medisch korset dragen, waardoor hij een tijdlang niet mocht spelen op school.
“Het was hartverscheurend om dat te zien,” zegt Van Rijckevorsel.
Altijd ruimte voor verbetering
Toch is Van Rijckevorsel optimistisch over de toekomst van inclusieve speelplekken, ook al is het geen eenvoudig proces.
“Het zal tijd kosten om te ontdekken wat wel en niet werkt, en om daarop aanpassingen te doen,” zegt ze. “We moeten ook steeds meer aandacht hebben voor mentale en psychosociale aspecten in het ontwerp. Geen enkele speelplek zal ooit honderd procent perfect zijn, maar er is nog zóveel dat we kunnen verbeteren.”
Ga voor het maximale
Voor de ontwikkeling van Prime werkte Lappset ook samen met het Fins Paralympisch Comité. Jukka Parviainen, specialist faciliteiten en toegankelijkheid bij het comité, benadrukt dat spelen geen grenzen kent en dat wij volwassenen moeten zorgen dat alle kinderen de kans krijgen om te spelen. “In Finland schrijft de wet het minimum voor, maar bedrijven kunnen beter doen dan dat,” zegt hij.
“Een iets bredere trede of plateau in een speelstructuur merken de meeste kinderen niet eens op, maar voor wie het nodig heeft, maakt het álle verschil.”
Kinderen met een visuele beperking profiteren van sterkere kleurcontrasten op de speelplek, terwijl pictogrammen of borden helpen bij cognitieve uitdagingen.
“Er zijn veel manieren om kinderen te ondersteunen, zonder het speelplezier voor anderen te verminderen,” aldus Parviainen.
Houd iedereen betrokken
Als rolstoelgebruiker, weet Parviainen maar al te goed hoe ontoegankelijke omgevingen mensen buitensluiten.
“Ik zit in een rolstoel, maar mijn vierjarige zoon niet. Als ik niet bij een speelplek kan komen, betekent dat dat hij er ook niet naartoe gaat,” vertelt hij.
Volgens Parviainen zet Lappset met Prime een belangrijke stap in de juiste richting:
“Lappset heeft duidelijk een design for all-mentaliteit,” zegt hij.
Verder dan de oppervlakte
Volgens Parviainen moet het idee van inclusief ontwerp diep in het ontwerpproces verankerd zijn om echt verschil te maken. Last-minute-aanpassingen zorgen zelden voor betekenisvolle resultaten.
“Het gaat niet om functies toevoegen omdat het moet, maar om een concept van spel te creëren dat betekenisvol en leuk is voor iedereen.”
Tegelijkertijd erkent hij dat geen enkele speelplek “alles voor iedereen” kan zijn.
“Toch zijn er altijd verbeteringen mogelijk,” zegt hij.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Op de hoogte blijven van wat we doen en hoe we dat samen kunnen doen? Schrijf je in! Door je voorkeuren door te geven kunnen we je gerichter op de hoogte houden over jouw interesses.
Met het invullen geef ik Lappset toestemming om mij e-mailberichten over bedrijfs- of productupdates te sturen. Lappset heeft een privacybeleid dat in overeenstemming is met de AVG-wetgeving.